Laktozsuz Ürünler Zararlı mıdır?
Günümüzde süt ve süt ürünleri tüketen pek çok insan alternatif olarak laktozsuz ürünleri tercih etmeye başladı. Peki laktozsuz ürünler zararlı mı, kimler bu ürünleri tüketmeli? Gelin hep birlikte laktozsuz ürünlerin olası zararlarını ve laktozsuz beslenmenin ne olduğunu inceleyelim.
Konuyu daha net bir şekilde açıklayabilmek için ilk olarak tanımlara kısaca göz atmak da fayda var.
Laktoz ve Laktoz İntoleransı Nedir?
Laktoz, sütün içerisinde bulunan doğal bir şekerdir. Süt şekeri olarak da bilinen laktoz, glikoz ve galaktoz moleküllerinin birleşiminden oluşan bir disakkarittir.
İnsan vücudunun laktozu sindirebilmesi için laktaz adı verilen bir enzime ihtiyacı vardır. Laktaz enzimi, vücutta ince bağırsakta üretilir. Bu enzim, laktozu parçalara ayırarak galaktoz ve glikoza dönüştürür.
Birçok insanda özellikle de yetişkinlik döneminde laktaz enziminin üretimi azalır veya tamamen durur. Böyle bir durumda vücut, laktozu sindiremez. Sindirilemeyen laktoz bağırsakta birikmeye başlar. Ardından şişkinlik, gaz, mide bulantısı, ishal gibi sindirim sorunlarına neden olur. Oluşan bu duruma laktoz intoleransı adı verilir. Laktoz intoleransı oldukça yaygın görülen bir durumdur.
Laktozsuz Ürün Ne Demek?
Laktozsuz ürünler, normal süt ve süt ürünlerinin özel bir işlemden geçirilerek laktozunun parçalandığı versiyonlarıdır. Bu ürünlerdeki laktoz, üretim sırasında laktaz enzimi eklenerek parçalanır ve böylece laktoz intoleransı olan kişiler bu ürünleri rahatça tüketebilir.
Laktozsuz süt, yoğurt, peynir gibi birçok laktozsuz ürün seçeneği bulmak mümkündür. Laktozsuz süt, normal inek sütüdür. Aradaki fark içerisinde bulunan laktozun, laktaz enzimiyle parçalanmış olmasıdır. Parçalanma işleminden dolayı laktozsuz süt normal süte göre daha tatlıdır. Çünkü laktozun bileşenlerinden biri olan glikozun tatlılığı belirgin düzeydedir. Benzer şekilde laktozsuz yoğurt da mayalanma sırasında laktaz eklenerek laktoz içermeyecek hale getirilen üründür.
Laktozsuz Beslenmeye Dair
Laktozsuz beslenme, laktoz intoleransı olan kişilerin veya sağlık sebepleriyle laktoz tüketimini sınırlayan bireylerin uyguladığı bir beslenme tarzıdır. Bu beslenme şeklinde süt, yoğurt, peynir gibi laktoz içeren gıdalar tüketilmemelidir. Laktozsuz beslenmek laktoz intoleransı olanlar için gereklidir. Çünkü laktoz tüketimi bu kişilerde ciddi sindirim sorunlarına yol açabilir.
Dünya genelinde birçok insan laktoz intoleransından muzdariptir. Bu durum, özellikle Asya, Afrika ve Güney Amerika’da daha yaygındır. Laktozsuz ürünler, bu bireylerin süt ve süt ürünlerinden mahrum kalmadan beslenmelerine devam etmelerini sağlar.
Laktozsuz ürünler, laktoz intoleransı olan kişiler için pek çok fayda sağlar. İlk olarak, bu ürünler sindirimi kolaylaştırır ve mide rahatsızlıklarını önler. Laktozsuz süt ve yoğurt gibi ürünler, normal süt ürünlerinin sunduğu birçok besin değerini içerir. Kalsiyum, protein ve diğer önemli vitamin ve minerallerin eksiksiz şekilde alınmasına olanak tanır. Aynı zamanda bu ürünleri tüketmek bağırsak sağlığını destekleyerek sindirim sisteminin düzenli çalışmasına yardımcı olabilir.
Laktozsuz Ürünler Zararlı mı?
Laktozsuz ürünlerin zararları olup olmadığına dair birçok tartışma ve araştırma vardır. Genel olarak laktozsuz ürünler güvenli kabul edilir. Ürünü alırken veya kullanırken aşağıdaki noktaları aklımızda tutmak da fayda var:
- Laktozsuz süt ve ürünleri, işlem görerek laktozdan arındırıldığı için doğal yapısı bir miktar değişebilir. Üretim sürecinde tatlandırıcılar ve koruyucular eklenmiş olabilir. Bununla birlikte bazı işlenmiş laktozsuz ürünler ilave şeker içerebilir. Bu nedenle etiketi dikkatlice okumak ve ona göre seçim yapmak laktozsuz ürünlerin zararlarından kaçınmak için önemlidir.
- Laktozsuz ürünler, laktoz intoleransı olmayan bireyler için sağlık açısından ek bir avantaj sağlamaz. Laktoz intoleransı olmayanlar normal süt ve süt ürünlerini sindirebilir. Sağlıklı bireylerin laktozsuz ürünlere yönelmesi gereksiz olabilir.
- Laktozsuz süt alternatifleri (bitkisel sütler), süt kadar zengin bir protein kaynağı değildir. Protein eksikliği, uzun vadede kas kaybına ve enerji düşüklüğüne yol açabilir. Alternatif olarak bitkisel sütleri tüketen bireylerin yeterli protein alımına dikkat etmeleri gerekir.
Alternatifler: Laktozsuz Bitkisel Sütler
Laktoz intoleransı olanlar için bir diğer popüler seçenek ise bitkisel bazlı sütlerdir. Badem sütü, soya sütü, yulaf sütü ve hindistancevizi sütü laktoz içermedikleri için laktoz intoleransı olanlar tarafından sıkça tercih edilir. Bu sütler, süt ürünlerine alerjisi olanlar veya vegan beslenenler için de iyi bir alternatiftir.
Bitkisel sütlerin besin değerinin laktozsuz süte göre farklılık gösterebileceğini unutmamak gerekir. Örneğin; badem sütü ve yulaf sütü daha düşük protein içerirken soya sütü protein açısından zengin bir alternatiftir. Soya sütü aynı zamanda iyi bir kalsiyum kaynağıdır. Ancak soya ürünlerine karşı alerjisi olanlar için uygun olmayabilir. Bu nedenlerden dolayı tercih yaparken kişisel sağlık durumunuzu göz önüne almalısınız.
Kaynaklar:
- https://www.healthline.com/nutrition/lactose-free-milk
- Akın N., ve ark., Teknolojik Açıdan Süt Ürünlerinde Laktoz Dönüşümleri ve İntoleransı, Akademik Gıda, 10:4, 2012, s.77-84.
- https://www.healthline.com/nutrition/lactose-free-diet
- Tarakçı Z., Küçüköner E., Laktoz, Laktoz Türevleri ve Gıda Sanayinde Kullanımı, Gıda, 2005, 30:4, s.261-267.