Bağırsak Sağlığı Cildi Etkiler mi?
Bağırsak sağlığı denildiği zaman ilk aklımıza gelen sindirim sistemi oluyor. Oysaki bağırsaklarımız bağışıklık sistemimiz, ruhsal durumumuz gibi birçok alanda etkilidir. Etki alanları içerisinde cildimiz de olabilir mi yani bağırsak problemleri cildi etkiler mi?
Son yıllarda yapılan çalışmalar, bağırsakların cilt üzerinde de etkili olabileceğini ortaya koyuyor. Gelin, cilt ve bağırsak arasındaki ilişkiyi inceleyelim.
Bağırsak Sağlığı ve Cilt Arasındaki İlişki
Cildimiz en büyük organımızdır. Vücudumuzu koruyan bir bariyer diyebiliriz. Bununla birlikte vücut sıcaklığını düzenlemek, bağışıklık sistemiyle etkileşim halinde olmak gibi görevleri vardır. Cilt üzerinde yaşayan birçok mikroorganizma vardır. Dinamik ve çeşitli bir mikrobiyoma sahiptir.
Aynı şekilde bağırsaklarımız da birçok bakteri, virüs gibi canlılara ev sahipliği yapar. Barındırdığı mikroorganizma sayısı trilyonları bulabilir. Bu mikroorganizmaların tamamı bağırsak mikrobiyotasını oluşturur. Bu yapı sindirimden bağışıklık sistemine, hormonal dengeden ruh haline kadar birçok sistemi etkiler.
Son yıllarda yapılan çalışmalar bağırsak ve cildimiz arasında bir ilişki olduğunu vurguluyor. Aradaki ilişki için bağırsak- cilt ekseni (gut-skin axis) adı verilen bir kavramdan bahsediliyor. Bağırsak-cilt ekseni kısaca bağırsaklardaki mikrobiyal dengenin cilt üzerindeki etkilerini tanımlayan bir kavramdır.
Bağırsaklarda oluşan iltihaplanmaların toksin birikimleri veya mikrobiyal dengesizlikler (disbiyozis), bağışıklık sistemini tetikleyerek ciltte birtakım problemlerin ortaya çıkmasına neden olabileceği belirtilmektedir.
Stres, kötü beslenme ve antibiyotik kullanımı gibi faktörlerin de bu ekseni olumsuz etkileyerek bağırsak ve cilt sağlığında bozulmalara neden olduğu belirtilmektedir.
Bağırsak Sağlığı Bozulduğunda Ciltte Neler Olur?
Ağır bir yemek veya çok fazla şeker yediğiniz zaman ertesi gün yüzünüzde sivilcelerin çıktığını gözlemlemiş olabilirsiniz. Peki bu durumu bağırsaklarınızla bağdaştırdınız mı hiç? Bağırsak mikrobiyotasının bozulması vücuttaki inflamatuar tepkileri arttırır. Bu tepkiler cildimizde kızarıklık, kuruluk, pullanma veya sivilce olarak karşımıza çıkar.
En sık karşılaşılan problemlerden biri akne oluşumudur. Bağırsak florasının dengesiz hale gelmesiyle birlikte toksinlerin yeterince atılamaması, cilt yoluyla detoksifikasyon sürecinin artmasına neden olur. Bu durum gözeneklerin tıkanmasına ve akne gelişimine zemin hazırlar.
Bunun yanı sıra bağırsaktaki kronik inflamasyon da ciltte kuruluk, kaşıntı ve pullanma gibi hassasiyetlerin artmasına neden olabilir. Egzama ve sedef gibi kronik cilt hastalıklarının, bağırsak florasındaki bozulmalarla ilişkili olabileceğini gösteren birçok bilimsel araştırma vardır.
Ayrıca serotonin gibi ruh hali düzenleyici hormonların büyük kısmı bağırsaklarda üretildiğinden bağırsak sağlığındaki bozulmalar psikolojik stresle birleşerek ciltte stres kaynaklı döküntülere neden olabilir.
Saydıklarımız sadece estetik açıdan sorun oluşturan durumlar değildir. Aynı zamanda kişinin yaşam kalitesini de etkileyen olumsuz etkileyen sağlık durumlarıdır.
Sağlıklı Bağırsak Florası Cilde Nasıl Fayda Sağlar?
Bağırsak florası dengeli ve sağlıklı olduğunda bağışıklık sistemi daha kontrollü çalışır hale gelir. Bu sayede vücuttaki iltihaplanma azalır ve vücut toksinleri daha etkili bir şekilde atabilir. Ciltteki kızarıklık, sivilce, kuruluk ve egzama gibi şikâyetlerin daha az görülmesini sağlar. Faydalı bakteriler, kısa zincirli yağ asitleri gibi anti inflamatuar bileşikler üretir. Bu maddeler bağırsağın bütünlüğünü korurken dolaylı olarak cildin de koruyucu bariyerini destekler.
Bunun haricinde dengeli ve sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotası, vücudun ihtiyacı olan vitamin ve minerallerin düzenli olarak emilimini sağlar. Özellikle B vitaminleri, çinko, omega-3 yağ asitleri ve antioksidanlar cilt sağlığı için önemli besin öğelerindendir.
Ayrıca, bazı bağırsak bakterileri serotonin gibi nörotransmiterlerin üretimini destekleyerek stres seviyelerini azaltır. Bu durum, özellikle stres kaynaklı cilt sorunlarının (örneğin akne veya sedef hastalığı) önlenmesinde dolaylı bir etki yaratır.
Cilt Sağlığı için Bağırsak Dostu Öneriler
Yazı boyunca cilt sağlığınızı korumak için bağırsak floranızın dengeli olması gerektiğinden bahsettik. Peki bu dengeyi nasıl kuracağız? Aşağıdaki adımlar bağırsak floranızdaki dengeyi sağlamanıza yardımcı olabilir:
- Kefir, yoğurt, fermente lahana (sauerkraut), kimchi gibi fermente gıdalar tüketerek bağırsak dostu bakterilerin sayısı artırabilirsiniz.
- Sarımsak, soğan, muz, yulaf gibi besinler iyi bakterilerin beslenmesini sağlar.
- Tam tahıllar, baklagiller ve sebzeler tüketmek mikrobiyotanın dengeli olmasına yardımcı olur.
- Şeker ve işlenmiş gıdalar kötü bakterilerin çoğalmasına zemin hazırlar.
- Vücuttaki toksinlerin atılması ve cildin nemli kalması için yeterli miktarda su tüketilmelidir.
- Bağırsak florasını dengelemek için probiyotik desteği alabilirsiniz. Bazı çalışmalar, probiyotiklerin doğrudan topikal olarak uygulanmasının da cilt bariyerini güçlendirdiğini ve ciltteki su kaybını azalttığını göstermektedir. Ancak bu etkinin sistemik olarak da desteklenmesi için öncelikle bağırsak florasının korunması gereklidir.
Cilt sorunlarınız sürekli tekrarlıyor veya geçmiyorsa bu durumun altında yatan bir bağırsak sorunu olabileceğini unutmamalısınız. Böyle bir durumda uzman desteği almak hem sindirim hem de cilt sağlığınız için önemlidir.
Kaynaklar
1. https://www.mdpi.com/2076-2607/9/2/353
2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/eczema-gut-health
3. https://www.healthline.com/health/eczema/how-does-the-gut-skin-axis-affect-eczema