Pulsating Leaf

Sade Yağ Nedir? Nasıl Yapılır?

Geleneksel olarak Hint mutfağında kullanılan sade yağ, tereyağının saflaştırılmış hali olarak biliniyor. Ayurveda olarak bilinen geleneksel Hint tıp sistemi, sade yağı sağlıklı bir yaşam için önerilen temel bileşenlerden biri olarak kabul ediyor. Peki, günümüzde de popüler olan sade yağın faydaları nelerdir ve nasıl kullanılır?  Bu yazımızda sade yağ hakkında merak edilen tüm konulara değineceğiz.

Sade Yağ Nedir?

Ghee olarak da bilinen sade yağ, köklü bir geçmişe sahiptir. Özellikle Güney Asya mutfağının vazgeçilmez yağ çeşitlerinden biridir. İlk olarak Hindistan ve çevresindeki bölgelerde kullanılmaya başlanan ghee yağı binlerce yıldır bu coğrafyanın kültürel, dini ve mutfak geleneklerinin önemli bir bileşeni olmuştur.

Sadece Güney Asya'da değil dünya genelinde de benimsenmiş durumdadır. Batı dünyasında paleo ve keto gibi diyetlerin popüler hale gelmesiyle birlikte sade yağın faydaları daha geniş kitleler tarafından keşfedilmiştir.

Sade yağ, tereyağının yavaşça ısıtılarak içindeki suyun ve süt katılarının ayrılmasıyla elde edilen bir yağdır. Yapılan bu işlem sonucunda ortada sadece saf yağ kalır. Bu saf yağ, daha yüksek bir dumanlanma noktasına sahip olup pişirme sırasında daha az oksidasyona uğrar.

 

Sade Yağın Faydaları Nelerdir?

Sade yağ zengin besin içeriği sayesinde hem yemek pişirme hem de sağlık açısından birçok faydaya sahiptir. Ghee yağının faydaları, daha güçlü kemikler oluşturmaktan kilo kaybını artırmaya kadar değişebilir. Ayrıca ghee yağı, yağda çözünen vitaminler ve sağlıklı yağ asitleriyle doludur. Şimdi, sade yağın faydaları neler daha yakından bakalım.

  • Sade yağın dumanlanma noktası yaklaşık 250°C'dir. Dumanlanma noktası, yağın yanmaya ve duman çıkarmaya başladığı sıcaklıktır. Kısacası sade yağ, yüksek ısıda pişirme için ideal bir yağ türüdür. Sahip olduğu bu özellik sayesinde sade yağın besin değeri korunur.
  • Ghee yağı; A, D, E ve K vitaminleri açısından zengindir. Bu vitaminler yağda çözünebilen vitaminler olup sade yağın sindirilmesini ve emilmesini kolaylaştırır. Araştırmalara göre bu vitaminler bağışıklık sistemi, kemik sağlığı ve hücresel fonksiyonlar için gereklidir (1).
  • Sade yağın faydaları arasında laktoz ve kazein içermemesi en önemli noktalardan biridir. Sade yağın oluşumu sürecinde laktoz ve kazein gibi süt proteinleri ayrışır. Bu nedenle, alerji veya intoleransa sahip bireyler için güvenli bir alternatiftir.
  • Sade yağ omega-3 ve omega-9 yağ asitleri bakımından zengindir. Bu yağ asitleri kalp sağlığını destekler ve iltihaplanmayı azaltır. Harvard Tıp Okulu'nun bir çalışmasına göre, bu yağ asitlerinin tüketimi kalp hastalıkları riskini azaltabilir (2).

  • Ghee ve hindistancevizi yağı gibi sağlıklı yağlarda bulunan orta zincirli yağ asitleri, yağ yakımını artırabilir. Bu durum kilo kaybını hızlandırmaya yardımcı olabilir. Yağın sahip olduğu bu özelliği ghee yağının faydaları arasında sayabiliriz. (3)
  • Ghee yağının içerdiği bütirik asit, bağırsak sağlığı için faydalıdır. Bütirik asit, bağırsak florasını dengeler ve sindirim sistemi iltihaplarını azaltır.

Sade Yağ ve Tereyağı Arasındaki Fark Nedir?

Ghee yağı, tereyağının ısıtılmasıyla yapıldığından tereyağına benzer bir besin içeriğine sahiptir. Her ikisi de doymuş yağın yanı sıra yağda çözünen A, E ve K vitaminleri açısından da zengindir. Her ne kadar birbirine benzetilse de aralarında farklar vardır. Sade yağ ve tereyağı arasındaki bazı temel farklar:

  1. Tereyağı, süt katıları ve su içerirken sade yağ sadece süt yağı içerir.
  2. Ghee yağının dumanlanma noktası daha yüksektir. Bu durum ghee yağının yüksek ısıda pişirmeye daha uygun olduğunu gösterir.
  3. Sade yağ, oda sıcaklığında uzun süre saklanabilirken tereyağı buzdolabında saklanmalıdır. Sade yağın süt katıları çıkarıldığı için bozulma riski daha düşüktür.
  4. Sade yağın aroması ve tadı tereyağına göre daha yoğundur. Ayrıca fındıksı bir lezzete sahiptir.

Ghee yağı, tereyağına karşı bazı avantajlara sahip olsa da ikisi arasından birinin daha sağlıklı olduğunu iddia etmek pek doğru olmaz. Her ikisi de yeterli ve düzenli bir beslenmenin parçası olarak tüketilebilir.

Sade Yağ Nasıl Yapılır?

Sade yağ yapmak oldukça basittir. Siz de evlerinizde deneyerek sade yağın faydalarından yararlanabilirsiniz.

  • Tereyağını küçük parçalar halinde kesin ve derin bir tencereye koyun.
  • Tereyağını kısık ateşte eritin. Eritilen tereyağını arada sırada karıştırarak kaynamaya bırakın.
  • Kaynadıkça üzerinde köpük oluşacaktır. Bu köpükleri bir kaşık yardımıyla alın.
  • Tereyağı altın sarısı renge dönüştüğünde tencerenin dibinde kahverengi süt katıları birikecektir. Yağı ince bir süzgeçten geçirerek süzün.
  • Süzülen sade yağı cam bir kavanoza dökerek oda sıcaklığında veya buzdolabında saklayabilirsiniz.

Sade Yağ Nasıl Kullanılır?

Sade yağ, mutfakta birçok farklı şekilde kullanılabilir. Yüksek dumanlanma noktası sayesinde kızartmalar ve sotelerde rahatlıkla kullanılabilir. Geleneksel tatlılarda ve hamur işlerinde lezzet artırıcı olarak tercih edilebilir. Kahvaltılarda ekmeğe sürülebilir veya sıcak içeceklere eklenerek tüketilebilir.

Sonuç olarak baktığımızda ghee yağı, yüksek dumanlanma noktası ve sağlık üzerindeki faydalı etkileri nedeniyle yemek pişirmek için iyi bir seçimdir. Her tür yağ gibi, aşırı tüketildiğinde bazı dezavantajlara sahip olabilir. Uzun vadede aşırı derecede yüksek yağlı bir diyet, kilo alma ve kalp hastalığı gibi sorunlara da neden olabilir. Bu nedenle dengeli bir beslenme düzenine sahip olmak önemlidir.

Sizler de ghee yani sade yağın faydalarından yararlanmak isterseniz beslenme rutininize ekleyebilirsiniz.

 

Kaynaklar:

  1. https://ods.od.nih.gov/factsheets/list-all/
  2. https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/what-should-you-eat/fats-and-cholesterol/types-of-fat/omega-3-fats/
  3. https://draxe.com/nutrition/ghee-benefits
  4. https://www.webmd.com/diet/ghee-good-for-you

 

Yorum yapın

Yorumların yayınlanabilmesi için onaylanması gerektiğini lütfen unutmayın