Eritritol Nedir?
Günümüz koşullarında diyabet ve obezite yaygın olarak görülen sağlık sorunlarıdır. Ve bu sağlık problemleri ile uğraşan kişi sayısı da gün geçtikçe artmaktadır. Diyabet ve obezitenin ortak sorunlarından biri şeker konusudur. İnsanlar da şeker sorununu çözebilmek adına mutfakta farklı alternatifler denemeye başladı. Bal, muz, hurma ve çok daha fazlası. Peki ya ambalajlı gıdalar? Gıda üreticileri de tıpkı insanlar gibi farklı alternatifler ile çeşitli ürünler üretmeye başladı. Gıda üreticileri için şeker alternatiflerinden biri olan eritritol konusuna değinelim bu yazımızda.
Hazırlayan: Gıda Mühendisi Selinay Laçindağ
Eritritol Ne İşe Yarar?
Yukarıda da bahsettiğim gibi şeker yerine kullanılan bir tatlandırıcıdır. Tıpkı maltitol gibi eritritol de bir şeker alkoldür. Aslında eritritol birçok meyve ve sebze içerisinde doğal olarak yer alan bir karbonhidrat türüdür. Aynı zamanda ticari olarak da üretimi yapılmaktadır.
Sofra şekerinin %60 ila %80 tatlılığındadır. Eritritolün en önemli özelliği kalori değerinin çok düşük olmasıdır. Neredeyse kalori içermez. Gram başına 0,24 kalori değerine sahiptir.
Eritritolün Kullanım Alanları
Üzüm, şeftali, armut, karpuz gibi gıdalar doğal olarak eritritol içerir. Ayrıca mantarlarda ve bira, peynir, soya sosu ve şarap gibi fermente gıdalarda yer alır. Bunlara ek olarak unlu mamuller, içecekler, şekerler, sakızlar, çikolatalarda kullanılmak üzere ticari olarak üretilmektedir. Eritritolü granül veya toz formunda doğal kalorisiz tatlandırıcı olarak da alabilirsiniz.
Eritritol, tatlılık sağlamanın yanı sıra gıdaların nemini muhafaza etmesine de yardımcı olur. Bu amaçla unlu mamullerde kullanılabilir.
Eritritol Kullanımının Sağladığı Yararlar
Gıdalarda şeker yerine eritritol kullanımı özellikle iki yönden fayda sağlar. Bu faydalar kan şekeri ve diş sağlığı ile ilgilidir. İlk olarak eritritolün kan şekeri üzerindeki etkisinden bahsedelim. Glisemik indeks değeri ve kalori değeri oldukça düşük olduğu için kan şekerini yükseltmez. Bu durum diyabet problemi olan kişiler oldukça önemlidir. Bu yüzden diyabetik ürünlerin etiketlerinde eritritolü sıkça görebilirsiniz.
Eritritol kullanımının sağladığı bir başka yarar ise diş sağlığını korumasıdır. Şekerin zararlarından biri de diş sağlığımızı olumsuz etkileyerek çürüklere neden olmasıdır. Çünkü şeker ağız içindeki bakterileri besleyerek onların büyümesini ve çoğalmasını sağlar. Eritritol için böyle bir durum söz konusu değildir. Yani şeker yerine eritritol kullanıldığı zaman ağız sağlığımız bu değişimden olumlu yönde etkilenir. 485 adet okul çocuğu üzerinde 3 yıl süren bir araştırma yapılmış. Araştırma sonucuna göre eritritolün diş çürüklerine karşı sorbitol ve ksilitolden daha fazla koruyucu olduğu ortaya çıkmıştır.
Yapılan başka bir araştırmada Tip 2 diyabetli 24 kişiye 30 gün boyunca 36 gram eritritol verilmiştir. Sonuç olarak kişilerin kan damarlarında iyileştiği ve eritritolün potansiyel kalp hastalığı riskini azalttığı tespit edildi. Fakat bu konudaki araştırmalar henüz yeterli düzeyde değildir.
Eritritol Zararlı Mı?
Eritritol güvenliği dünya çapındaki sağlık otoriteleri tarafından gözden geçirilmiş ve onaylanmıştır. Japonya, eritritolün gıdalarda kullanılmasını 1990 yılında onayladı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 1999 yılında eritritolün güvenliğini onayladı. Ayrıca 2001 yılında da ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) de eritritolü güvenli olarak kabul etti. Fakat diğer şeker alkoller gibi eritritolün de aşırı tüketimi şişkinlik, gaz gibi sindirim problemlerine neden olabilir.
Ayrıca GDO tüketip tüketme konusunda endişeleriniz varsa eritritol içeren ürünlere dikkat etmelisiniz. Çünkü ticari anlamda elde edilişi mısır kaynaklı olabilir. Mısır konusundaki endişelerin kaynağı GDO’dur. Bu noktada GDO içermeyen eritritol ile tatlandırılmış ürünlere yönelebilirsiniz.
Bir nokta ise eritritol şeker kadar tatlı değildir. Bu yüzden ambalajlı gıdaların içerisinde genellikle yapay tatlandırıcılarla birlikte kullanılmaktadır. Yapay tatlandırıcıların sağlık üzerinde olumsuz birtakım özellikleri vardır. Bir başka deyişle eritritol içeren yiyecekler başka tatlandırıcılar da içerebilir. Ürün alırken bu konuya da dikkat edebilirsiniz.
Tüketip tüketmemek tamamen tercih meselesi olsa da genel olarak güvenli kabul edilen bir tatlandırıcı alternatifidir. Her yiyecek de olduğu gibi fazla tüketim bazı olumsuzluklarla sonuçlanabilir.
Hazırlayan: Gıda Mühendisi Selinay Laçindağ
Kaynak:
- https://www.healthline.com/nutrition/erythritol
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/318392#takeaway
- Regnat, R. L. Mach, and A. R. Mach-Aigner, Erythritol as sweetener—wherefrom and whereto?, Appl Microbiol Biotechnol, 2018; 102(2): 587–595. (PMID: 29196787)
- https://draxe.com/nutrition/erythritol/