Cranberry (Turna Yemişi) Faydaları Nelerdir?
Cranberry, lezzetli tadı ve farklı formlarda tüketilebilme özelliğiyle süper gıdalardan biri olarak kabul ediliyor. Bu yazımızda cranberry faydaları neler, bu meyvenin besin değerleri ve tüketim önerileri gibi konulara değineceğiz.
Cranberry Nedir?
Cranberry, Türkiye’de turna yemişi olarak bilinen Kuzey Amerika kökenli bir meyvedir. Kuzey Amerika ile Kanada’dan dünyanın %98’ine yayılıyor. Yerli Amerikalılar cranberry meyvesini ilk olarak yiyecek, kumaş boyası ve ilaç olarak kullanmıştır. Denizciler denizdeyken iskorbüt hastalığını önlemek için bu meyvelerden tüketirmiş. (1)
Turna yemişi, üzümsü meyveler grubunda yer alan ılıman iklim meyve türüdür. Kendine özgü acı veya ekşi bir tada sahiptir. Küçük, sert, yuvarlak, kırmızı renkli meyvelerdir.
Turna yemişi (Cranberry) ve kızılcık aynı mı?
Cranberry, Kuzey Amerika kökenli Vaccinium macrocarpon türünden gelen bir meyvedir. Kızılcık ise, Cornaceae familyasından Cornus mas L. İsmiyle bilinen bir meyvedir. İkisi de kırmızı renkte ve hafif ekşi tada sahiptir. Boyut, tat ve yetişme koşulları bakımından farklılık gösterir. (2,3)
Cranberry (Turna Yemişi) Besin Değeri
Cranberry, zengin besin öğeleriyle sağlığı destekleyen bir meyvedir. Düşük kaloriye sahiptir. Cranberry meyvesinin besin değeri açısından öne çıkan özellikleri:
- Sindirimi kolaylaştıran ve bağırsak hareketlerini düzenleyen lif bakımından zengindir.
- Proantosiyanidin bileşikler içerir.
- İçeriğinde bulunan polifenoller ve flavonoidler gibi antioksidanlar yer alır.
- Yüksek oranda C vitamini içerir.
- Yağ içermez.
- Manganez, K vitamini gibi vitamin ve mineraller açısından zengindir.
Cranberry Faydaları Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonlarını önleyici etkisi cranberry faydaları arasında ön plana çıkan etkilerden biridir. Cranberry meyvesinde bulunan proantosiyanidin adlı bileşikler, bakterilerin idrar yollarına yapışmasını zorlaştırarak enfeksiyon riskini azaltır. Yapılan çalışmalar, düzenli cranberry tüketiminin İYE riskini azalttığını desteklemektedir. Özellikle E. coli bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlarda etkili olduğu bildirilmiştir.
Turna yemişinin faydalarından biri de bağışıklık sistemini desteklemesidir. Bu durum meyvenin sahip olduğu yüksek miktardaki C vitamini ve antioksidanlar sayesindedir. Bu bileşikler hastalıklara karşı koruyuculuk sağlar.
Sindirim sistemini destekleyen yüksek lif içeriğiyle de bağırsak sağlığına olumlu etki eder. Lifler, bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlık önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotası oluşmasını sağlar.
Cranberry meyvesinde bulunan polifenoller, kansere karşı koruyucu etki gösterebilir. Yapılan bazı araştırmalar, turna yemişinin özellikle meme, kolon ve prostat kanseri riskini azaltmada etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Meyvenin kanser üzerindeki etkilerini doğrulamak için daha fazla bilimsel çalışma gerektiği de bildirilmektedir. (1,4)
Cranberry faydaları arasında ağız sağlığını desteklemek de yer alır. Meyve, bakterilerin diş yüzeyine yapışmasını önleyen doğal bileşenler içerir. Tabi faydadan maksimum verim alabilmek adına cranberry meyvesinin şekersiz versiyonları tercih edilmeli dir. (1)
Turna yemişinin kalp sağlığı için iki büyük faydası vardır: kan basıncını düşürmek ve kolesterolü iyileştirmek. Bazı çalışmalar, düşük kalorili cranberry suyunu düzenli olarak içmenin HDL kolesterolü yükseltebileceğini ve LDL (kötü) kolesterolü düşürebileceğini öne sürüyor. (1,4)
Cranberry Nasıl Tüketilir?
Cranberry meyvesi taze, toz, sıvı veya kapsül gibi farklı şekillerde tüketilebilir. Acımsı tadından dolayı taze olarak tüketimi çok yaygın değildir. Çoğunlukla kurutulup şeker ile tatlandırıldıktan sonra tüketilir. (3) Toz cranberry ise smoothie, yoğurt veya salatalara eklenerek tüketilebilir.
Cranberry suyu da idrar yolu sağlığı için tercih edilen popüler bir tüketim şeklidir. Diğer bir tüketim şekli de cranberry takviyesidir. Cranberry takviyeleri, doğal yolla tüketemeyenler için alternatif bir takviyedir. Özellikle idrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlığı olan kişilerde kullanımı öneriliyor.
Cranberry Tüketirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Cranberry meyvesinin aşırı tüketimi bazı kişilerde mide rahatsızlıklarına neden olabilir. Aynı şekilde aşırı cranberry tüketiminin böbrek taşı oluşumunu teşvik edebilir. Düzenli ilaç kullanan bireylerin cranberry meyvesinin bazı ilaçlarla -özellikle de kan sulandırıcı ilaçları- etkileşime girebileceğini göz önünde bulundurarak doktor önerisiyle tüketmesinde fayda vardır. Bunların haricinde kurutulmuş cranberry ve cranberry sularının genellikle şeker ilaveli olduğunu hatırlatmak gerekir. Şekersiz cranberry ürünlerini tercih etmek sağlık açısından daha yararlı olacaktır.
Kaynaklar:
- https://www.webmd.com/food-recipes/health-benefits-cranberries
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/979676
- https://www.researchgate.net/profile/Hueseyin-Celik-19/publication/338007943
- https://draxe.com/nutrition/cranberries/