İnositol Nedir, Ne İşe Yarar?
İnositol, kadın sağlığı ve ruh hali üzerindeki etkileri nedeniyle dikkat çeken bir bileşiktir. Kendisi B8 vitamini olarak anılsa da aslında vitamin grubunda değildir. O zaman nedir bu inositol? Gelin birlikte inositol ne işe yarar inceleyelim.
İnositol Ne Demek?
İnositol, karbonhidrat yapısında bir bileşiktir. B kompleks vitaminlerine benzer işlevlere sahip olduğu için bu gruptaki 8. vitamin olarak anılmaktadır. Aslında kimyasal yapısı itibariyle şeker alkolü grubuna girer.
Vücudumuz inositolü glikozdan sentezleyebilir. Bunun yanı sıra besinler aracılığıyla da vücuda alınabilir. Turunçgiller, kavun, fasulye, kahverengi pirinç, kepekli tahıllar ve kuruyemişler inositol içeren besinler arasında yer alır. Bununla birlikte karaciğer, tam tahıllı ürünler ve yeşil yapraklı sebzeler de inositol kaynağı olarak kabul edilir. Gıdalardan yeterince alınabilse de bazı durumlarda takviye olarak da kullanılmaktadır. Çeşitli yollarla vücudumuza alabildiğimiz inositol ne için kullanılır, vücutta hangi işlevlere sahip bir bakalım.
İnositol Ne İşe Yarar?
İnositolün hücre zarının bütünlüğünü korumak ve hücre içi sinyal iletimini sağlamak gibi görevleri vardır. Bu durum, beyin ve diğer organların birbiriyle sağlıklı iletişim kurmasını sağlar.
Birçok kişi inositolü kadın sağlığı üzerindeki etkileri sebebiyle biliyor. Polikistik over sendromu (PCOS) yaşayan kadınlarda hormonal dengenin sağlanmasına, yumurtlama düzeninin yeniden kurulmasına ve insülin direncinin azaltılmasına destek olabilir.
Ruh hali üzerinde de olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir. Özellikle anksiyete, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluk (OKB) gibi psikolojik durumlarla bağlantılı çalışmalar, inositolün sinir sistemi üzerinden olumlu etkiler sağlayabileceğini göstermektedir. Bu etkiler serotonin ve dopamin gibi nörotransmiterlerin dengelenmesiyle ilişkilendirilir. (1,5)
Araştırmalar, inositolün kan şekeri dengesini sağlama konusunda olumlu etkileri olabileceğini belirtiyor. İnsülinin hücreler tarafından daha etkili kullanılmasını sağlayarak glikoz metabolizmasını düzenlemeye yardımcı olabilir. Bu etkisi sayesinde, diyabet yönetiminde destekleyici bir rol oynayabilir. (3,6) Bu konudaki etkileri hakkında daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu da belirtilmektedir.
Bazı araştırmalarda inositolün kolesterol seviyeleri üzerinde de etkili olabileceği öne sürülmüştür. Özellikle trigliseritleri düşürmeye yardımcı olabileceği, kalp sağlığını destekleyici etkiler sunabileceği belirtilmektedir. (1)
İnositol Takviyesi Ne için Kullanılır?
İnositol takviyeleri genellikle ruh hali bozuklukları, anksiyete, depresyon ve OKB gibi durumların destekleyici tedavisinde tercih edilmektedir. Özellikle psikolojik rahatsızlıkların yönetiminde ilaç tedavisine ek olarak kullanılabileceği yönünde bilimsel araştırmalar mevcuttur. Ancak elbette doktor kontrolü şarttır.
Polikistik over sendromu yaşayan kadınlarda ise inositol takviyesi, hormonal dengenin sağlanmasına yardımcı olabilir. Menstrual döngünün düzenlenmesi ve yumurtlama fonksiyonunun desteklenmesi gibi etkiler, bu takviyenin kullanım amacını oluşturur.
Bunların yanı sıra sinir sistemi sağlığına destek olmak isteyen bireyler ya da zihinsel performansı artırmak isteyenler tarafından da tercih edilmektedir. Ancak bu tür kullanımlar için bilimsel kanıtların daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyduğu unutulmamalıdır.
İnositol takviyeleri farklı formlarda bulunur. En yaygın kullanılan formları myo-inositol ve D-chiro-inositol olup her biri farklı fizyolojik etkilere sahiptir. Bu nedenle hangi formun kullanılacağı kişisel ihtiyaca göre belirlenmelidir.
Her takviyede olduğu gibi inositol kullanımı da bilinçli olmalıdır. Aşırı dozlarda alındığında mide bulantısı, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi hafif yan etkiler görülebilir. Ayrıca, kronik rahatsızlığı olan bireylerin ya da ilaç kullananların mutlaka sağlık uzmanına danışarak kullanması önerilir.
Kaynaklar:
1. https://my.clevelandclinic.org/health/drugs/25173-inositol
2. Işgın K., Ayaz A., Polikistik Over Sendromu Tedavisinde İnositol Desteği, Beslenme ve Diyet Dergisi, 2015:43(1):71-77.
3. https://www.health.com/inositol-7564463
4. Uçar E., Ayaz A., İnositolün Kanserin Önlenmesinde ve Tedavisindeki Etkinliği, Beslenme ve Diyet Dergisi, 2024;52(1):77-86.
5. https://draxe.com/nutrition/inositol
6. https://www.webmd.com/diet/health-benefits-inositol