Vegan Et Nedir?
Veganlık Nedir?
The Vegan Society’in tanımına göre; "Veganlık, hayvanların yiyecek, giyecek veya başka herhangi bir amaçla sömürülmesini ve onlara zulmedilmesini mümkün ve uygulanabilir olduğu ölçüde dışlamayı amaçlayan bir felsefe ve yaşam biçimidir. Ek olarak; insanların ve çevrenin yararına hayvansız alternatiflerin kullanımını teşvik eder. Diyet terimleriyle ise tamamen veya kısmen hayvanlardan elde edilen tüm ürünlerden vazgeçme uygulamasını ifade etmektedir. (1)
Hazırlayan: Diyetisyen Damla Türkay
Vegan Et Nedir?
Vegan et, hayvansal kaynaklı ürünlerden tamamen arındırılmış, ancak etin dokusunu ve tadını taklit etmesi amaçlanan bir gıda türüdür. Genellikle soya ve buğday gluteni gibi bitki kaynaklı maddelerden elde edilir. (2)
Vegan Etlerin Özellikleri Nedir?
- Vegan etler hayvansal kaynaklı gıda tüketmeyen kişiler (vegan ve vejetaryenler) için önemli protein kaynaklarıdır.
- Kalp ve damar ile ilgili problem yaşayan kişiler için uygun bir besindir, Kalp ve damar sağlığını destekler. Hayvansal kaynaklı etlerde (kırmızı et) yüksek doymuş yağ içeriği bulunduğundan kalp damar hastalığına sahip olan bireyler bu etleri yemek yerine vegan etleri tercih edebilirler.
- İçerisinde yüksek miktarda mineral ve vitamin bulundurmaktadır.
Vegan Etler Neyden Yapılır?
Soya
Soya, bugün hala vegan etlerin çoğunda ana bileşendir. Soyadan bitki bazlı et yapma uygulaması yeni değil, aslında bin yıldan daha eskiye, yedinci yüzyıl Çin'ine kadar uzanmaktadır. Soya ayrıca tofu ve tempehin de ana bileşenidir.
Yüksek düzeyde protein, demir ve kalsiyum sağlarken etli bir dokuyu elde etme yeteneği ile soya, vegan eti oluşturmak için sıklıkla kullanılır. Et ikameleri olarak kullanılan en yaygın soya türleri, sert tofu ve tempeh'dir. Süzülmüş ve bir blok halinde preslenmiş pıhtılaşmış soya sütünden yapılan sert tofu, vegan aşçılar için boş bir tuval olarak düşünülebilir. Çok az içsel bir tada sahiptir, ancak pişirildiği malzemelerin lezzetini benimsemesini sağlayan yüksek bir emiciliğe sahiptir. Sert tofu ayrıca kesildiğinde şeklini iyi korur, bu da onu patates kızartması ve kebap gibi yemekler için kullanışlı hale getirir. (2)
Soya fasulyesi nötr bir tada sahiptir ve protein ve diğer besinlerden zengindir. Ek olarak, soya tam bir proteindir, yani vücudunuzun ihtiyaç duyduğu tüm temel amino asitleri içerir.
Pek çok vegan et üreticisi, soya etine benzer bir doku elde etmek için, şekerleri ve lifleri ayırarak soya fasulyesinden proteini izole eder. Protein bir kez oluştuğunda, dokusu ısıtma ve soğutma ile manipüle edilebilir. Daha sonra et formunda şekillendirilir ve tadına göre baharatlandırılır. (3)
Buğday
Bitki bazlı et üretmek için buğdayın kullanılması da bin yıldan fazla bir geçmişe sahiptir. Buğday gluteni veya buğday proteini, ete oldukça benzeyen bir dokuya sahiptir.
Buğday gluteni veya seitan da bazen vegan eti üretmek için kullanılır. Buğday unu hamurundan gluteni ayırarak yapılan seitan, bazı etlere benzeyen biraz sert, lifli bir kaliteye sahiptir. Genellikle preslenmiş bir blok veya şerit halinde satılır ve olduğu gibi yenebilir veya et yerine tariflere eklenebilir. Seitan bazen Asya yemeklerinde ördek yerine kullanılır. (2)
Bezelye
Bezelye veya bezelye proteini, bitki bazlı et alternatifleri yapmak için kullanılan en yeni moda içeriktir. Bezelye proteini ile ilgili şaşırtıcı olan şey, soyaya benzer şekilde, nötr bir tada sahip eksiksiz tam bir protein olmasıdır. (3)
Bu temel vegan et ikamelerinin tümü, vegan gıda üreticileri tarafından önceden paketlenmiş imitasyon et ürünleri oluşturmak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Mevcut geniş ürün yelpazesi, hamburger, sosis, sosisli sandviç, pastırma, tavuk kanadı ve kaburgaların vegan versiyonlarını içerir.
Vegan Etlerin Sağlığa Faydaları Nelerdir?
- Kardiyovasküler hastalık riskini azaltabilir
- Enflamasyonu azaltabilir
- Kanser riskini azaltabilir
- Bağırsak mikrobiyatasının sağlığını ve sindirimini iyileştirebilir
- Bağırsakların düzene girmesini sağlar
- Kilo yönetimini iyileştirmeye ve kilo kaybını desteklemeye yardımcı olabilir
- Kolesterolü düşürebilir
- Tansiyonu ve hipertansiyon riskini azaltabilir
- Doymuş yağ alımını azaltmaya yardımcı olur (4)
Vegan Etler Sağlıklı Mıdır?
Vegan etlerin yapımında organik soya diğer sebzelerle birlikte kullanılır ve kaliteli protein açısından zenginleştirilir. Bir miktar da lif içerirler. Bezelye proteini ve diğer baklagiller ile yapılan vegan etler de protein, lif, kompleks karbonhidratlar ve antioksidanlar açısından zengindir. Geleneksel bir tüm sulu, etli lezzetine sahiptir ve bitki bazlı bir yemeğin iyi taraflarıyla birlikte gelir.
Ülkemizde Bulunan Vegan Et Çeşitleri
- Vegan Köfte
Genel olarak soya proteini, buğday gluteni, bitkilerden ve baharatlardan meydana gelen bu köfte veganlar için oldukça iyi bir alternatiftir. %100 bitkisel, GDO'suz katkı ve koruyucu içermeyen, yüksek protein ve lif kaynağıdır.
Yoket Bitkisel Köfte 150g satın al
Veggy Etsiz Köfte 300G satın al
- Hamburger Köftesi
Veganlar için uygun olan bu köfte;
- %100 bitkisel
- GDO’suz
- Katkı ve koruyucu içermez
- Yüksek proteinli
- Lif kaynağı
- Bu köfteler mangalda, ızgarada, fırında, tavada pişirmeye uygundur.
- Geleneksel bir burgerin tüm sulu, etli lezzetine sahiptir.
- Pişirme Önerisi
Burger köftesini pişirmeden birkaç saat önce +4 derece buzdolabında çözdürerek veya çözdürmeden direkt pişirip tüketebilirsiniz.
Önceden orta-yüksek ateşte ısıtılmış tavaya, ızgaraya ya da mangala köfteyi atın.
Dondurulmuş köfteler için her bir yüzeyi 2-2,5 dakika, çözündürülmüş köfteler için her bir yüzeyi 1-1,5 dakika kadar pişirin.
Her iki tarafını eşit sürelerde pişirin.
Yoket Bitkisel Vegan Burger Köfte 4 x 100 g satın al
Vegan Tofu Döner/Kebap
Veganlara özel yapılmış bu bitkisel et döner tadında tüketilebilecek bir üründür.
- Koruyucu içermez
- Yüksek bitkisel proteinlidir
Buğday gluteni, soya, bitkiler ve baharatlardan meydana gelmektedir.
Veggy Etsiz Tofu Kebap 300 G satın al
Hazırlayan: Diyetisyen Damla Türkay
- https://www.vegansociety.com/go-vegan/definition-veganism
- https://www.delightedcooking.com/what-is-vegan-meat.htm
- https://veganista.co/2019/08/09/what-is-vegan-meat-made-of/
- https://www.themanual.com/food-and-drink/benefits-of-plant-based-meat/#:~:text=They%20use%20organic%20soy%20with,%2C%20complex%20carbohydrates%2C%20and%20antioxidants.