Prediyabet Nedir? Gizli Şeker belirtileri?

Şeker hastalığı tıpta diabetes mellitus olarak bilinir. “Pre” eki “ön” demektir. Normalde açlık kan şekerinin (AKŞ veya glukoz) 100 mg/dl’ nin altında olması gerekir. 126 ve üzeri diyabet hastalığı demektir. 100-126 arasında ise prediyabet olarak bilinir.

Hazırlayan: Diyetisyen Gülce Harputlu

Diyabet hastalığı neden önemli?

Diyabet hastalığı sinsi bir hastalıktır. Fazla bir şikayete neden olmadan bir çok yaşamsal öneme sahip organda (kalp, beyin, böbrek, göz) tahribat yapar. Kalp damar hastalıkları, şeker hastalarında 2-4 kat daha fazla gelişir. Bu yüzden semptomlara dikkat edilmelidir.

Prediyabet önemli midir?

Gizli şeker olan hastaların yarısında 5 yıl içinde diyabet hastalığı ortaya çıkar. Ayrıca gizli şeker hastalarında, kan şekeri normal olanlara göre 1.5 kat daha fazla kalp damar hastalığı gelişir. Dolayısı ile gizli şekeri önceden tanımak, diyabet hastalığına dönüşmesini engellemek veya geciktirmek açısından ve kalp damar hastalığı riskini azaltmak yönünden oldukça önemlidir.

Prediyabet Belirtileri?

En önemli konu, şikayetlerle hastalığın ciddiyeti arasında doğrusal bir ilişki olmamasıdır. Şikayet olarak çok su içme, sık idrara gitme ve fazla acıkma olabilir ama çoğunlukla hiç şikayet olmaz. Hastalar çoğunlukla şikayetleri olmadığından her şeyin yolunda gittiğini sanırlar. 2 farklı test ile prediyabet teşhisi konulabilir.

Bunlardan biri açlık kan şekeridir. 8 saat açlığı takiben yapılır. Bunun için akşam yemeğinden sonra bir şey yenmemesi ve tatlı bir şey içilmemesi gerekir. Sabah aç karnına kan verilerek kandaki şeker miktarına bakılır.

Diğer test ise şeker yükleme testidir (oral glukoz tolerans testi – OGTT). Bu testte de ilk olarak açlık kan şekerine bakılır ve glukoz (şeker) içeren sıvı içirildikten 2 saat sonra kan şekerine tekrar bakılır.

• Açlık kan şekerinin normalde 100 mg/dl’nin altında olması gerekir. Bu değer 100-125 ise gizli şeker, 126 ve üzeri ise aşikar şeker hastalığı tanısı konur.
• Şeker yükleme testinde ise 2 saat sonra kan şekerinin 140 mg/dl’ nin altında olması gerekir. 140-199 arasında ise gizli şeker, 200 ve üzerinde ise şeker hastalığı vardır.
• Bunların dışında bir kan testi olan hemoglobin A1c (HbA1c)’den de yararlanılır. Bu test şeker hastalığının iyi kontrol edilip edilmediği hakkında da değerli bilgi verir. HbA1c değeri %6.5 üzerinde ise şeker hastalığı vardır denir. %5.7-6.5 arasında ise gizli şeker düşünülmelidir.

Prediyabet hastalığı olan bir kişi ne yapmalıdır?

Bu durumun önemli olduğu kabul edilmeli ve diyabet hastalığına dönüşmesini önlememiz veya geciktirmemiz gereklidir. Bunun için 2 önemli şey;

• Kilo fazlalığı varsa kilo verme
• Düzenli egzersiz (yaşam tarzı değişikliği).

Bunun için kiloda %5-10 oranında azaltma ve günlük 30 dakikalık yürüyüş zamanı geriye çevirebilir ve kan glukozu normal sınıra indirebilir. Bu şekilde %58 oranında hastada diyabet hastalığı gelişmesi önlenebilir veya geciktirilebilir.

Kimler prediyabet yönünden risk altındadır?

Aşağıdakilerden en az birine sahip olmak bile prediyabet yönünden mutlaka araştırılmalıdır:

• Aşırı kilolu (obez),
• Hipertansiyon (140/90 mmgHg ve üzeri),
• İyi kolesterolü (HDL) düşük (35 mg/dl altında),
• Trigliserid düzeyi yüksek (250 mg/dl üstünde),
• Ailesinde şeker hastalığı olan,
• Gebelikte şeker yüksekliği olan,
• 4 kg üzerinde çocuk doğuranlar,
• Polikistik over sendromu olan kadınlar.

 Hazırlayan: Diyetisyen Gülce Harputlu