Kreatin Saç Dökülmesi Yapar Mı?
Kreatin, sporcu besinleri ve takviyeleri arasında en çok tercih edilen seçeneklerden biridir. Zaman zaman bu takviyenin saç dökülmesine neden olup olmadığı gündeme gelmektedir. Gerçekten kreatin saç dökülmesine sebep olur mu? Bu yazımızda kreatin ve saç dökülmesi arasındaki olası bağlantıyı anlatmak istiyoruz.
Kreatin Saça Zarar Verir Mi?
Kreatin kısaca kaslar için enerji üretmeye yardımcı olan bir bileşiktir diyebiliriz. Vücutta doğal olarak sentezlenen bu bileşiği, yiyecekler aracılığıyla veya takviyelerle vücuda alabiliriz. Kreatinin egzersiz performansını iyileştirmek, kas kütlesini artırmak, yorgunluğu azaltmak gibi etkileri vardır. Peki, kreatin saç döker mi? Kreatin doğrudan saç dökülmesine neden olan bir madde değildir. Bu konuda bazı tartışmalar vardır. Bu tartışmaların kaynağı 2009 yılında Güney Afrika’da yapılan bir çalışmanın sonuçlarıdır.
Bu çalışmada, 3 hafta boyunca kreatin monohidrat kullanan bir grup rugby oyuncusunun DHT (dihidrotestosteron) seviyelerinde artış meydana geldiği belirlenmiştir. DHT, testosteronun daha aktif bir türevidir. Genetik yatkınlığı olan bireylerde saç köklerine zarar vererek androjenik alopesi (erkek tipi kellik) gelişimini tetikleyebilir. Fakat çalışmayla ilgili uzmanların dikkat çektiği bazı noktalar vardır. Bahsi geçen çalışma;
- Sadece 20 kişilik küçük bir örneklem grubunu içermektedir.
- Bulgular başka bağımsız çalışmalarla henüz tekrarlanmamıştır.
- Araştırma süresi yalnızca 3 haftadır yani uzun vadeli etkiler değerlendirilmemiştir.
- Saç dökülmesi doğrudan incelenmemiştir yalnızca DHT seviyesi ölçülmüştür.
Bu nedenlerden dolayı kreatin ve saç dökülmesi arasında doğrudan bir sebep-sonuç ilişkisi kurmanın doğru olmadığı belirtilmektedir.
Kreatin ve saç dökülmesi arasındaki ilişki için uzmanların ortak fikirleri ise şöyledir:•
- Kreatin kullanımının saç dökülmesine neden olduğunu gösteren yeterli sayıda ve geniş çaplı bilimsel çalışma mevcut değildir.
- DHT artışına dair sınırlı bulgular olsa da bu artışın saç dökülmesiyle birebir ilişkili olduğu kanıtlanmamıştır.
- Saç dökülmesi yaşayan bireylerde, genetik yatkınlık, stres, hormonal dengesizlikler, kötü beslenme gibi çok daha önemli faktörler söz konusudur.
DHT Nedir ve Saç Dökülmesinde Rolü Nasıldır?
DHT, erkeklerde ergenlik döneminde ses kalınlaşması, vücut kıllanması gibi etkilerden sorumlu olan bir hormondur. Bazı bireylerin saç kökleri genetik olarak DHT hormonuna karşı hassastır. DHT hormonu, bu tip bireylerde saç foliküllerini küçülterek zamanla saçın dökülmesine neden olabilmektedir.
Kreatin takviyesi, testosteronun DHT hormonuna dönüşümünü artırabileceği için teorik olarak saç dökülmesi riskini yükseltebilir. Bu durum yalnızca genetik olarak saç dökülmesine yatkın bireyler için geçerli olabilir. Kreatinin herkeste saç dökülmesine yol açacağı anlamına gelmemelidir.
Saç Dökülmesinde Etkili Faktörler
Saç dökülmesi birçok faktörden etkilenir. Bunlardan en önemlisi genetik yatkınlıktır. Bunun haricinde hormonal değişiklikler, stres, beslenme şekilleri, saç bakım alışkanlıkları gibi durumlar da etkilidir. Kreatin ise bu süreçlerden yalnızca biriyle -o da sınırlı biçimde- bağlantılı olabilir.
Eğer kreatin kullanmayı düşünüyorsanız ve saç dökülmesi konusunda endişeleriniz varsa aile geçmişinizde erkek tipi saç dökülmesi olup olmadığını gözden geçirebilirsiniz. Saç dökülmesini hızlandırabilecek başka faktörleri mutlaka göz önünde bulundurulmalısınız. Kreatin takviyesine başladıktan sonra saç dökülmesinde bariz bir artış hissederseniz bir dermatologdan destek almalısınız.
Kaynaklar
1. https://health.clevelandclinic.org/does-creatine-cause-hair-loss
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40265319/
3. https://www.health.com/does-creatine-cause-hair-loss-8726044