Keten Tohumunun Faydaları ve Kullanımı
Keten tohumu, son yılların en popüler sağlıklı gıdalarından biridir. Küçük boyutuna rağmen, sağlıklı yaşam için büyük bir potansiyele sahiptir. Böyle olmasında içerisinde yer alan omega-3 yağ asitleri, lif, protein ve antioksidanlar büyük rol oynuyor. Peki, keten tohumu gerçekten bu kadar faydalı mı? Bu yazıda sizlere keten tohumunun faydaları neler, kullanımı nasıl, olası riskleri neler onları anlatacağım.
Hazırlayan: Gıda Mühendisi Selinay Laçindağ
Keten Tohumu Nedir?
Keten tohumu, keten bitkisinin tohumlarından elde edilen bir yiyecektir. Tohumlar küçük, oval şekillidir. Boyut olarak ise yaklaşık olarak susam tohumu boyutundadır. Ayrıca tohumların kabukları oldukça serttir. Keten tohumları genellikle iki farklı çeşitte bulunur: altın keten tohumu ve kahverengi keten tohumu. Altın keten tohumları daha açık renkli ve daha tatlıdır. Kahverengi keten tohumları ise daha koyu renkli ve daha yoğun bir tada sahiptir. İkisi arasında besin değeri açısından bir fark yoktur.
Keten tohumu faydaları sayesinde sağlıklı bir diyetin parçası olarak kullanılabilir. Sağlamış olduğu faydalar keten tohumunun besin değerinden ileri gelir. Yaklaşık 28 gram keten tohumunun besin değerleri şu şekildedir:
-
8 gram lif
-
6 gram protein
-
12 gram yağ
-
150 kalori
içerir. Tabii verilen bu değerler ortalama değerlerdir.
Yukarıdaki verilere ek olarak keten tohumları, omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir kaynaktır. 28 gram keten tohumu yaklaşık 6,5 gram omega-3 yağ asitleri içerir. Keten tohumları ayrıca B vitaminleri, demir, magnezyum, çinko ve kalsiyum gibi mineraller içerir.
Bu besin değerleri, Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından yayınlanan besin veri tabanına dayanmaktadır. 2018 yılında yayınlanan bir araştırma makalesinde, keten tohumunun sağlık faydalarının, içerdiği lignanlar, lignanik prekürsörler, protein, lif, polifenolik bileşikler, mineral ve vitaminler gibi besin maddeleri sayesinde sağlandığı belirtilmiştir. Bu araştırmada keten tohumunun faydalarını destekleyen birçok bilimsel çalışmaya da atıfta bulunulmuştur. Bizde keten tohumunun faydaları neler bir göz atalım.
Küçük Ama Güçlü: Keten Tohumunun Faydaları
Keten tohumunun birçok faydası vardır. Bunlardan bazıları:
-
Keten tohumu, omega-3 yağ asitleri açısından zengindir. Bu yağ asitleri kalp sağlığı, beyin fonksiyonu ve iltihaplanma gibi birçok sağlık yararına sahiptir.
-
Yüksek oranda çözünür ve çözünmeyen lifler içerir. Bu lifler sindirim sağlığına katkı sağlar. Ayrıca tokluk hissini arttırır.
-
Keten tohumu, antioksidanlar açısından zengindir. Antioksidanlar hücre hasarını önlemeye yardımcı olur. Kanser gibi birçok kronik hastalığın riskini azaltabilir.
-
Keten tohumunun faydaları arasında kan şekeri kontrolüne yardımcı olması vardır. Bazı çalışmalar, keten tohumunun kan şekerini düzenlediğini ve insülin duyarlılığını artırdığını göstermektedir.
-
LDL (kötü) kolesterolü düşürmeye yardımcı olabilir. Bazı çalışmalar, keten tohumunun LDL kolesterolü düşürdüğünü ve kalp hastalığı riskini azalttığını göstermektedir.
-
Anti-inflamatuar özellikleri sayesinde iltihaplanma ile ilişkili birçok hastalıkta yararlı olabilir.
-
İçerisindeki çözünür lifler, bağırsak sağlığına yardımcı olurken çözünmeyen lifler kabızlığı önlemeye yardımcı olabilir.
Keten tohumunun faydaları konusunda birçok araştırma yapılmıştır. Ancak araştırmaların daha çok yapılması gerektiği de vurgulanmıştır. Keten tohumunun içerisindeki lifler, sağlıklı yağlar ve antioksidanların sağlayacağı yararlar keten tohumunu, beslenme düzenine dahil edilmesi gereken bir yiyecek maddesi yapıyor.
Keten Tohumu Nasıl Kullanılır?
Keten tohumunun farklı şekillerde kullanımı vardır. Genellikle toz veya bütün halde satılmaktadır. Bununla birlikte yağ formu da kullanılmaktadır. Keten tohumu tozunu (öğütülmüş hali) smoothielere veya yulaf lapasına ekleyebilirsiniz. Keten tohumu yağını da salatalar veya diğer yemeklerde kullanabilirsiniz. Keten tohumunun faydalarından yararlanmak, beslenmenize çeşitlilik katmak isterseniz ürün çeşitlerimiz arasında bulunan keten tohumlarını buradan inceleyebilirsiniz.
Keten tohumunu öğüterek kullanmak besin öğelerinden daha fazla yararlanmanızı sağlar. Öğütülmüş haldeki keten tohumunu buzdolabında muhafaza etmenizde fayda vardır. Bu şekilde besin değeri daha uzun süre korunmuş olur. Bütün haldeki keten tohumunu ise serin ve kuru bir yerde saklayabilirsiniz.
Keten Tohumunun Olası Riskleri
Keten tohumu, genellikle sağlıklı bir gıda olarak kabul edilmektedir. Ancak bazı durumlarda, keten tohumunun tüketilmesi zararlı olabilir. Örneğin bazı insanlar keten tohumuna karşı alerjik reaksiyonlar gösterebilir. Keten tohumu, çok yüksek miktarlarda tüketildiğinde lif oranının yüksek olası sebebiyle bağırsak tıkanıklığına neden olabilir. Bu nedenle, aşırı miktarda keten tohumu tüketmekten kaçınılmalıdır. Ayrıca keten tohumunun bazı ilaçların etkisini azaltabileceği belirtilmiştir. Kan sulandırıcı ilaçlar veya aspirin gibi ilaçlar kullanan kişilerin doktorlarına danışmadan keten tohumu tüketmemesi önerilmektedir. Gebelik ve emzirme döneminde olan kadınlar da keten tohumu takviyesi almadan önce mutlaka doktorlarına danışmalıdır.
Sonuç olarak baktığımızda keten tohumu, yüksek besin değeri, antioksidan özellikleri ve lif içeriği sayesinde birçok fayda sağlar. Ancak aşırı tüketimi bazı olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Dengeli ve ölçülü bir şekilde beslenme düzenine dahil edilmelidir.
Hazırlayan: Gıda Mühendisi Selinay Laçindağ
Kaynaklar:
-
Üstü Y., Keskin A., Keten Tohumunun Tıbbi Kullanımı, Ankara Med J, 2019;(3), s. 665-669.
-
İşleroğlu H., ve ark., Fonksiyonel Bir Gıda Olarak Keten Tohumu, GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005, 22 (2), 23-30.
-
United States Department of Agriculture (USDA), National Nutrient Database for Standard Reference Legacy Release. (https://fdc.nal.usda.gov/)
Özel Beslenme uygulamasını indirmek için tıklayınız.